OŚRODEK TU I TERAZ / WARSZTATY / Czerwiec 2019 / 07.06.19 - 09.06.19

Celem naszego spotkania jest dobra zabawa połączona z refleksją i ćwiczeniami filozoficznymi. Pomiędzy kolejnymi sesjami kawiarni filozoficznej będzie można wypróbować praktyczne zalecenia mistrzów filozofii. Wyjść na spacer lub pomedytować. Będzie też okazja do oddania się prostym przyjemnościom bycia w przyjaznej grupie, czy obejrzenia filmu o podłożu filozoficznym.

Podczas spotkania w kawiarni filozoficznej porusza się zagadnienia zgłaszane przez uczestników. Mogą one dotyczyć sensu życia, piękna, miłości, sztuki, śmierci, religii, Boga. Tematy mają być ciekawe dla dyskutantów, a używane argumenty opierają się na doświadczeniach osobistych. Celem spotkań jest stworzenie atmosfery refleksji, relaksu, gdzie, pijąc kawę, porusza się nurtujące uczestników tematy.

Dyskusja przebiega według określonego schematu i prowadzona jest przez filozofa. Omówieniu jednego tematu poświęca się zazwyczaj nie więcej niż 2 godziny. Zgłaszane są argumenty za i przeciw. W kolejnej sesji podawane są odpowiedzi do zgłoszonych argumentów. Dyskusje rozpoczyna głosowanie wyłaniające temat dyskusji i wprowadzenie osoby, która temat zgłosiła.

Pierwszą kawiarnię filozoficzną zorganizowano na Placu Bastylii w Paryżu 13 grudnia 1992 roku.

Schemat dyskusji kawiarni filozoficznej i umiejętności nabyte podczas rozmów filozoficznych można wykorzystać w celu omówienia ważnych spraw rodzinnych lub zawodowych.

W przerwach miedzy sesjami kawiarni filozoficznej:

Poćwiczymy:

Uobecnienie siebie,

Rozpoznawanie trzech części duszy (intelekt, emocje, instynkt),

Stoickie ćwiczenia na uwalnianie siebie od różnych patologosów.

Powiemy sobie, na czym polegała metoda sokratyczna (majeutyczna) na tle psychologii homeryckiej.

We Francji, dostęp do swobodnego filozofowania zapewniają kawiarnie filozoficzne otwierające swoje podwoje dla wszystkich zainteresowanych wspólnym filozofowaniem. Możliwość podjęcia filozoficznego dyskursu przyciąga zarówno ludzi dbających o swój rozwój intelektualny, pragnących sprawdzić w aktywny sposób stan swojej wiedzy, jak i tych, którzy chcą „pogadać”, podyskutować i pospierać się w sposób ukierunkowany. Motywacje osób uczestniczących we wspólnym poszukiwaniu mądrości są bardzo zróżnicowane. Niekiedy, do kawiarni filozoficznych przychodzą osoby samotne szukające wyjścia z trudnego położenia życiowego, innym znowu razem te, których związek przeżywa kryzys. Myliłby się ten, który traktowałby rozważania w Café Philo jak luźną dyskusję typową dla francuskiego bistro. W kawiarni filozoficznej mamy do czynienia ze zorganizowanym spotkaniem w wyznaczonym czasie, z precyzyjnie określonym tematem oraz kompetentnym moderatorem. Króluje tu duch tolerancji, otwartości i pluralizmu, typowy dla demokratycznych społeczeństw.

Marc Sautet — założyciel pierwszego we Francji gabinetu filozoficznego udzielającego indywidualnych konsultacji, inicjator i organizator wycieczek podążających śladami wielkich filozofów oraz przewodnik dyskusji w przedsiębiorstwach i instytucjach, a przede wszystkim — pomysłodawca i gospodarz Café Philo — pragnął, by filozofia była bliższa kultury masowej, by przestała być elitarna i stała się codziennym narzędziem w rękach odpowiedzialnych obywateli, uważnych, świadomych i posiadających postawę krytyczną wobec otaczającego świata (Diament, 2001). W obliczu kryzysu społeczeństwa obywatelskiego – braku zaufania wobec instytucji państwowych i sfery publicznej, odwrotu od życia wspólnotowego – głównym zadaniem „kawiarnianej” filozofii jest pomoc w stawianiu sobie właściwych pytań, dostarczenie środków refleksji nad instytucją państwa, sprawiedliwością, przemocą lub ludzką kondycją. W ten sposób przywrócony zostaje praktyczny wymiar filozofii przypominający filozofowanie Sokratesa na agorze. Trafiając w ludzkie zapotrzebowanie kawiarnie filozoficzne realizują sokratejskie pragnienie, by filozofia trafiła pod strzechy. Poprzez kawiarniany dialog, filozofia powraca swą zachodnią ścieżką do współczesnego człowieka, by budzić jego świadomość i odzyskać należne jej miejsce w życiu społeczeństwa (Sautet, 1995).

Zjawisko kawiarni filozoficznych nawiązuje zarówno do XVIII-to wiecznych salonów literackich, jak również do czasów, gdy Sartre i jego przyjaciele spotykali się w kawiarniach dzielnicy łacińskiej roztrząsając problemy egzystencjalne. Duch Café Philo jest jednak inny — tu panuje umiłowanie retoryki oraz chęć publicznego wyrażania myśli.

Pierwsza kawiarnia filozoficzna powołana została do działania w Paryżu, w Café des Phares, na placu de la Bastille w grudniu 1992 roku. W każdą niedzielę o godzinie 11-ej, M. Sautet prowadził publiczną dyskusję filozoficzną. Charyzma M. Sautet’a, zainteresowanie mediów przyniosły spotkaniom szeroki rozgłos. W ten sposób zapoczątkowany został ogólnoświatowy proces popularyzacji kawiarni filozoficznych.

Tomasz Femiak, Beata Krasuska-Righesso, Karol Szymanowski, Czy Sokrates polubiłby kawę? czyli po filozofię do kawiarni, „Edukacja Filozoficzna”, Warszawa 2010, vol. 50, s. 177-191.

Szczegóły warsztatu